TÜİK’in yayınladığı Ceza İnfaz Kurumu İstatistikleri’ne göre 2011-2019 yılları arasında yükselişte olan Ceza İnfaz Kurumu’ndakilerin sayısında 2019 ve 2020 yılları arasında %8,5’lik bir düşüş yaşandı. 2020’de Ceza İnfaz Kurumundan çıkanların (362,000) sayısı uzun bir süreden sonra girenlerin sayısından (258,000) daha fazla. (Bu düşüşün yaşanmasında çıkan Af Yasası ile çıkan 90 bin mahkumun çok büyük etkisi oldu.) %96’sını erkeklerden, geri kalan %4’lük kesimin ise kadınlardan oluştuğu Ceza İnfaz Kurumları nüfusunda toplam suçlu sayısı 31 Aralık 2020’de 258,401 değerine ulaştı. Verilere göre hem kadınlar hem de erkekler arasında en yüksek oranda işlenen suçlar ezici çoğunlukla yaralama (40,445) ve hırsızlık (39,279) oldu. 

31 Aralık 2020 tarihinde Ceza İnfaz Kurumu giriş ve çıkışlar karşılaştırıldığında, hırsızlık ve yaralama suçlarından çıkanların sayısının girenlerin sayısından daha fazla olduğu görülüyor. Fakat öldürme suçundan girenlerin sayısı çıkanlardan daha yüksek. Buna ek olarak, en çok suç işlenme oranı ilköğretim ve ortaokul ve dengi meslek okulu bitirmiş erkeklerde yoğunlaşmış durumda. Hükümlülerin %31,4’ü ortaokul ve dengi meslek okulu mezunu. İişlenen suçların eğitim düzeylerine göre dağılımına baktığımızda ise öldürme, cinsel suçlar, yaralama suçlarını işleyenlerde çoğunluğu sırasıyla lise ve dengi meslek okulu mezunları (%29,2), ortaokul ve dengi meslek okulu mezunları (%31,7) ve son olarak ilköğretim mezunları (%18,7) oluşturuyor. Hırsızlığa en çok başvuranlar ise %30,2 oranı ile okuma yazma bilen ancak okul bitirmeyenler. (TÜİK 2020) Yüksek öğretim mezunlarının en yüksek oranda işlediği suç ise %9,2’lik oranla yaralama. Son olarak ikametgaha göre bakıldığında da en çok suç işlenen şehirlerin İstanbul, Ankara ve Antalya olduğu görülüyor.

Bunların yanında, Türkiye’deki suç oranının 2019-2020 yılları arasında düşmesinde Kovid-19 pandemisi ve sokağa çıkma yasağının etkisi olduğu söylenebilir. Girenlerin sayısının bu sebeple düşük olmasına ek olarak çıkanların sayısının yüksek olmasında pandemi sebebiyle cezaevinden izinli çıkarılan mahkumların etkisi de söz konusu. Ancak  “Koronavirüs nedeniyle cezaevinden izinli çıkarılanlarla ilgili bilgi verilmediği için birçok kadın saldırganını kapısında buldu.” (Erdem, 2021). Öte yandan, resmi suç oranları düşmüş olsa da pandemi sırasında aile içi şiddet oldukça arttı. “Yeni tip Koronavirüs önlemleri kapsamında yapılan ”Evde kal” çağrısı sonucu, asayiş olaylarında yaklaşık %40 azalma meydana gelirken, aile içi şiddet ise %38,2’lik bir artış gösterdi.” (Koyuncu, 2020).

2022 senesinde ise her 100 bin kişiden 325’inin cezaevinde olduğu Türkiye, Avrupa Konseyi ülkeleri arasında en çok mahkumun olduğu ikinci ülke. Türkiye’de 2011’den beri nüfusa oranla mahkum sayısında %89 artış gözlemlendi (Boz, 2022). Dolayısıyla World Prison Brief’in yayınladığı listede Türkiye’nin küresel çapta en çok mahkum ve tutukluya sahip olan altıncı ülke olması beklenmedik bir sonuç değil. Buna rağmen, Türkiye’deki suç işleme oranları ile karşılaştırıldığında, Ceza İnfaz Kurumlarına girenlerin sayısının az kaldığı dahi söylenebilir.

Kaynakça:

Hatice Zülal Boz, Büyüteç: Türkiye Avrupa’da en çok mahpusa sahip ikinci ülke, 2022

Ali Kemal Erdem, “Koronavirüs nedeniyle cezaevinden izinli çıkarılanlarla ilgili bilgi verilmediği için birçok kadın saldırganını kapısında buldu”, 2021

TÜİK, Ceza İnfaz Kurumu İstatistikleri, 2020

Hüseyin Koyuncu, Covid-19 salgını sonrası suç oranları düştü, aile içi şiddet artıyor, 2020